Śmierć bliskiej osoby to trudny czas, w którym formalności schodzą na dalszy plan. Warto jednak wiedzieć, że zasiłek pogrzebowy z ZUS może pomóc w pokryciu kosztów organizacji pogrzebu i choć częściowo odciążyć finansowo w tej sytuacji. Obecnie wynosi on 4 tys. zł, jednak od 1 stycznia 2026 r. zasiłek po zmarłych, których zgon nastąpi od tej daty, wzrośnie do 7 tys. zł.
Zasiłek pogrzebowy
przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu osoby objętej ubezpieczeniem
społecznym. Może to być na przykład pracownik, ale też w przypadku osoba
pobierająca świadczenie wypłacane przez ZUS, takie jak m.in. emerytura lub
renta, zasiłek chorobowy, macierzyński, a także członek rodziny osoby
ubezpieczonej, emeryta lub rencisty.
Kwota zasiłku zależy
od tego, kto wnioskuje
- Członkom rodziny
osoby zmarłej przysługuje pełna kwota zasiłku, niezależnie od poniesionych
kosztów pogrzebu. Jeżeli koszty pogrzebu zostaną pokryte przez osobę spoza
rodziny, świadczenie przysługuje w wysokości faktycznie poniesionych wydatków,
nie wyższej jednak niż obowiązujący limit, czyli do – do 4 tys. zł do końca
2025 roku lub do 7 tys. zł od 2026 roku. Gdy koszty pogrzebu poniosło kilka
osób lub instytucji, zasiłek pogrzebowy przyznaje się proporcjonalnie do ich
udziału w tych kosztach – wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka
prasowa ZUS w województwie śląskim.
Od 2026 roku zasiłek
pogrzebowy będzie również waloryzowany, jeśli inflacja za poprzedni rok
przekroczy 5 procent. Świadczenie będzie przysługiwać w wysokości obowiązującej
w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
Wniosek i niezbędne
dokumenty
Aby ZUS mógł wypłacić
zasiłek pogrzebowy koniecznie należy złożyć wniosek (formularz Z-12) i złożyć
go w oddziale ZUS lub też wysłać pocztą tradycyjną, czy też złożyć za
elektronicznie poprzez PUE/eZUS. Można to zrobić także poprzez upoważniony
zakład pogrzebowy, dołączając skrócony odpis aktu zgonu oraz dowody poniesienia
kosztów pogrzebu. Co ważne rachunki poniesionych kosztów pogrzebu muszą być
złożone w oryginałach, a nie elektronicznie przez PUE/eZUS, chyba, że zostały
wystawione w formie elektronicznej. Jeśli oryginały rachunków zostały
przekazane do banku, należy dołączyć kopie potwierdzone przez bank za zgodność
z oryginałem.
Do wniosku należy
dołączyć także odpis skrócony aktu zgonu osoby zmarłej, dokumenty
potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo osoby składającej wniosek ze
zmarłym, np.: skrócone odpisy aktów stanu cywilnego, dowód osobisty zawierający
odpowiednie dane. - W przypadku, gdy osoba zmarła była ubezpieczona lub była
członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, należy dołączyć zaświadczenie płatnika
składek (np. pracodawcy) o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
przez osobę, której dotyczy wniosek, lub przez osobę zmarłą w dniu jej śmierci.
Wymogu tego nie stosuje się wobec osób prowadzących działalność na własny
rachunek ani osób z nimi współpracujących – wyjaśnia rzeczniczka.
Przedawnienie roszczeń
o wypłatę zasiłku
Na zgłoszenie wniosku
o zasiłek pogrzebowy jest 12 miesięcy od dnia śmierci, po której przysługuje
zasiłek. Jeśli ten termin nie zostanie dotrzymany, wówczas prawo nie przysługuje. Wyjątek stanowi
sytuacja, gdy złożenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było
możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby
zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej. W
takiej sytuacji prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia
pogrzebu, a dokumentem potwierdzającym te okoliczności jest zaświadczenie
policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy
potwierdzający przyczyny
Od
sierpnia br. zmieniły się przepisy dotyczące zasiłku pogrzebowego w sytuacji
gdy dziecko urodzi się martwe, ale nie zostanie sporządzony akt urodzenia
dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Dokumentem, który
wystarczy do tego, by ubiegać się o świadczenie, będzie karta zgonu lub
zaświadczenie lekarza bądź położnej. Dotychczas, jeżeli nie został sporządzony
akt urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, kobiety po
stracie ciąży nie mogły skorzystać z prawa do zasiłku pogrzebowego.
Dane
liczbowe dla kraju i województwa śląskiego
W
2024 r. ZUS wypłacił 359,6 tys. zasiłków pogrzebowych, najwięcej, bo 50,5 tys.
w województwie śląskim, a następnie w województwie mazowiecki – 48,7 tys.
zasiłków i w wielkopolskim - 30,5 tys.
Beata Kopczyńska regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego
