Od nowego roku osoby, które po raz pierwszy podjęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 1 stycznia 1999 r., będą mogły wcześniej uzyskać emeryturę pomostową. W czerwcu 2023 r. w całej Polsce ZUS wypłacał 40,8 tys. emerytur pomostowych.
To
efekt zmian w ustawie o emeryturach pomostowych, które wejdą w życie od
początku 2024 r. Dotyczą osób, które wykonywały lub wykonują pracę w warunkach
szkodliwych dla zdrowia. Prace w szczególnych warunkach to zawody związane z
czynnikami ryzyka, które
z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie
zdrowia. Natomiast prace o szczególnym charakterze wymagają niezwykłej
odpowiedzialności oraz wyjątkowej sprawności psychofizycznej. Są to takie zwody
jak górnik, hutnik, rybak morski czy
pracownik sprawujący opiekę w domu opieki społecznej nad osobami
dotkniętymi chorobą psychiczną, jak również kierowca autobusu, trolejbusu oraz
motorniczy tramwaju w transporcie publicznym, a także ratownik medyczny i wiele
innych zawodów.
Aktualnie
obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach pomostowych pozwalają skorzystać z
wcześniejszej emerytury na ogólnych zasadach osobie, która spełnia łącznie
następujące warunki:
- urodziła
się po 31 grudnia 1948 r.,
- ma
okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
wynoszący co najmniej 15 lat,
- osiągnęła
wiek wynoszący co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat
w przypadku mężczyzn,
- ma
okres składkowy i nieskładkowy (staż ubezpieczeniowy) wynoszący co
najmniej 20 lat w przypadku kobiet i co najmniej 25 lat w przypadku
mężczyzn,
- przed
1 stycznia 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub prace
o szczególnym charakterze, które zostały określone w ustawie o emeryturach pomostowych (przepisy stosowane od 1 stycznia 2009 roku, z ustawy o emeryturach pomostowych) lub w ustawie emerytalnej (przepisy stosowane przed 1 stycznia 2009 r. z ustawy emerytalnej), co najmniej przez 1 dzień. - po
31 grudnia 2008 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub o
szczególnym charakterze z ustawy o emeryturach pomostowych, co najmniej
przez 1 dzień.
Prawo do emerytury pomostowej
przysługuje również osobie, która nie wykonywała po 31 grudnia 2008 r. pracy w
szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli na 1 stycznia 2009
r. miała wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych oraz spełniła pozostałe warunki wymagane do
przyznania świadczenia.
Usunięcie z ustawy o
emeryturach pomostowych warunku dotyczącego wykonywania prac w szczególnych
warunkach lub prac o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. daje
możliwość nabycia prawa do emerytury pomostowej również osobom znacznie
młodszym. Przyszli emeryci nie będą musieli wykazywać rozpoczęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r.
Zniesienie tego warunku
spowoduje, że prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki
pracowników zatrudnionych przy pracach z ustawy
o emeryturach pomostowych bez ryzyka, że nie nabędą prawa do wcześniejszego
świadczenia tylko z tego powodu, że nie pracowały w określonych warunkach przed 1 stycznia 1999 r.
Po uchyleniu wygasającego
warunku prognozowana liczba osób, które będą mogły przejść na emeryturę pomostową
wyniesie: w 2024 r. - 7,3 tys., w 2029 r. – 4,0 tys., w 2033 r. – 4,8 tys.
Żeby nabyć prawo do emerytury
pomostowej w dalszym ciągu konieczne będzie łączne spełnienie pozostałych
warunków wymaganych do przyznania tego świadczenia z wyłączeniem uchylonego punktu.
Sebastian Szczurek Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa opolskiego
