Program Aktywny Rodzic oferuje trzy świadczenia dla rodziców dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia: „Aktywnie w domu”, „Aktywnie w żłobku” oraz „Aktywni rodzice w pracy”. Dwa pierwsze świadczenia zastąpiły – odpowiednio - rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO) oraz dofinansowanie żłobkowe. Jednak na prawo do wszystkich świadczeń z programu „Aktywny Rodzic” wpływa wcześniejsze pobieranie świadczenia RKO.
Ciągłość
wypłaty świadczeń
W celu zapewnienia ciągłości wypłacania świadczeń w okresie
przejściowym, czyli w okresie rozpatrywania wniosku o nowe świadczenie,
rodzice, którzy mieli przyznane prawo do RKO i złożyli wniosek o „Aktywnie w
żłobku” albo „Aktywni rodzice w pracy”, albo „Aktywnie w domu”, w dalszym ciągu
mieli wypłacane RKO. - Jako że nie można pobierać za jeden miesiąc dwóch
świadczeń, RKO wypłacony za miesiące, za które zostało przyznane świadczenie
„Aktywnie w żłobku”, „Aktywnie w domu” lub „Aktywni rodzice w pracy”, podlega
rozliczeniu z ZUS – tłumaczy Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa
ZUS w województwie śląskim. Jak dodaje w piśmie wysłanym w sierpniu br. na PUE
ZUS do wszystkich klientów pobierających RKO ZUS informował, że nie jest
możliwe łączenie pobierania świadczeń z RKO i programu „Aktywny Rodzic”, a
decyzja co do wyboru konkretnego świadczenia leży po stronie rodziców.
Po przyznaniu prawa do nowego świadczenia ZUS wydaje decyzję o uchyleniu prawa do RKO i konieczności rozliczenia RKO wypłaconego w trakcie trwania procedury rozpatrywania wniosku.
Przykład: Rodzic ma przyznane prawo do RKO na dziecko od kwietnia 2024 r. do marca 2025 r. ZUS przekazuje rodzicowi środki po 1 tys. zł. Każdego czwartego dnia miesiąca. W październiku br. rodzic złożył wniosek o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”. W listopadzie br. ZUS przyznał prawo do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” od października br. i wypłacił to świadczenie 29 listopada br. za październik br. Świadczenia z programu „Aktywny rodzic” są wypłacane w danym miesiącu za miesiąc poprzedni, dlatego następna płatność, czyli za listopad będzie na koniec grudnia. Oznacza to, że w okresie rozpatrywania wniosku o nowe świadczenie – w celu zachowania ciągłości wypłat – ZUS wypłacił RKO rodzicowi 4 października i 4 listopada. Wraz z przyznaniem nowego świadczenia ZUS uchylił prawo do RKO. Ponieważ nie można pobierać dwóch świadczeń za ten sam okres, RKO jako świadczenie niższe podlegał rozliczeniu z ZUS za okres, za który przyznano wyższe świadczenie z nowego programu.
Rozliczenie
nadpłaconego świadczenia
Rodzice 4-5 grudnia br. otrzymali na PUE ZUE (eZUS): informację o przyznaniu prawa do świadczeń z programu „Aktywny Rodzic” i decyzję o uchyleniu prawa do RKO oraz możliwych sposobach rozliczenia nadpłaconego świadczenia RKO. ZUS uchylił prawo do świadczenia RKO na ok. 42 tys. dzieci w związku z przyznaniem od października 2024 r. prawa do jednego ze świadczeń z programu „Aktywny Rodzic”. Sukcesywnie rozpatrywane są pozostałe wnioski.
Nadpłaconą kwotę RKO klienci mogą rozliczyć z ZUS, dokonując
jednorazowej wpłaty na rachunek ZUS albo w ratach. Wpłaty należy dokonać na
numer rachunku bankowego, z którego ZUS przekazał przelew ze świadczeniem, a w
tytule przelewu należy wprowadzić dane które były w tytule przelewu otrzymanego
z ZUS z kwotą RKO, czyli imię i nazwisko dziecka; numer sprawy widoczny w
przelewie przychodzącym (np. przykład przelewu z 20.11.2024 r.
„TO010000C241120TRK/numer sprawy”) jest to ciąg cyfr znajdujący się po znaku „/”; oraz informacja,
za jaki okres i jakie świadczenie jest zwracane „zwrot świadczenia RKO za okres
MM RRRR”.
- Nadpłaconą kwotę RKO ZUS może również potrącać miesięcznie z bieżących świadczeń dla rodzin np. ze świadczenia wychowawczego 800+ albo ze świadczenia przyznanego z programu Aktywny Rodzic. Rodzice mogą uzgodnić z ZUS wysokość miesięcznych rat potrąceń z bieżących świadczeń.
O preferowanym sposobie rozliczenia klienci mogą poinformować
ZUS na formularzu POG przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS/eZUS –
mówi rzeczniczka.
Postępowania wyjaśniające
Jeśli w sprawie wniosku o świadczenie Aktywny Rodzic nadal
trawa postępowania wyjaśniające, do czasu przyznania świadczenia z nowego
programu, w celu zachowania ciągłości wypłat ZUS będzie wypłacał RKO. Dopiero
po przyznaniu nowego świadczenia ZUS wyda decyzję o uchyleniu prawa do RKO i
konieczności rozliczenia z ZUS RKO wypłaconego w trakcie trwania procedury
rozpatrywania wniosku.
Jeśli rodzic złożył wniosek o świadczenie z programu „Aktywny
Rodzic” i nie został on jeszcze rozpatrzony, może zrezygnować z dalszego
pobierania RKO. W takiej sytuacji należy poinformować o tym ZUS na formularzu
POG przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS/eZUS na 7 dni przed
terminem, w którym rodzic zawsze otrzymywał RKO na konto. Może się jednak
zdarzyć, że rodzic zrezygnował z pobierania RKO, ale otrzymał decyzję odmowną w
odniesieniu do świadczenia z programu „Aktywny Rodzic”. Dotyczy to np. odmowy
przyznania świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” z powodu braku wymaganej
aktowości zawodowej jednego z rodziców. W takiej sytuacji rodzic nie będzie
mógł już ponownie przejść na świadczenie RKO, jeśli już raz z niego
zrezygnował. Będzie natomiast mógł ubiegać się o świadczenie „Aktywnie w domu”.
W takim przypadku najlepiej poczekać na informację o przyznaniu nowego
świadczenia, a potem rozliczyć się z ZUS z nadpłaconego RKO.
