Według raportu UNICEF, Luksemburg, Islandia, Szwecja, Norwegia i Niemcy zajmują najwyższe miejsca w rankingu dotyczącym opieki nad dziećmi wśród 41 krajów OECD i UE. Na najniższych miejscach uplasowały się: Słowacja, Stany Zjednoczone, Cypr, Szwajcaria i Australia. Polska zajęła 27. miejsce.
Raport pt. „Where
Do Rich Countries Stand on Childcare?” został opublikowany przez ośrodek
badawczy UNICEF Innocenti. Raport zawiera ranking państw UE i OECD pod względem
ich krajowych polityk oraz rozwiązań dotyczących opieki nad małymi dziećmi. W
badaniu wzięto pod uwagę cztery wskaźniki: długość płatnego urlopu
rodzicielskiego, dostępność, przystępność cenową i jakość zorganizowanej opieki
nad dziećmi od urodzenia do osiągnięcia wieku szkolnego.
Aby zapewnić dzieciom jak najlepszy
start w życiu, musimy pomóc rodzicom w budowaniu opiekuńczego i przyjaznego środowiska,
które jest tak ważne z punktu widzenia procesu edukacji, budowania dobrego
samopoczucia i rozwoju społecznego dzieci,
powiedziała Henrietta Fore, Dyrektor Generalna UNICEF. Inwestycje rządowe w
politykę przyjazną rodzinie, w tym opiekę nad dziećmi, zapewniają rodzicom
niezbędny czas, zasoby i świadczenia, których potrzebują, aby wspierać swoje
dzieci na każdym etapie ich rozwoju.
Kraje, które znalazły się najwyżej w rankingu
połączyły dobrą jakość i przystępność cenową zorganizowanej opieki nad dziećmi.
Jednocześnie oferują długi i dobrze płatny urlop zarówno matkom, jak i ojcom,
dając rodzicom wybór sposobu opieki nad dziećmi.
Polska w ogólnym rankingu zajęła 27. miejsce na 41
badanych państw. Za nami uplasowały się kraje takie jak Meksyk, Czechy czy
Turcja, ale również Wielka Brytania, Szwajcaria i Stany Zjednoczone, które
zajmują jedne z najniższych miejsc w rankingu. Z kolei wyżej w rankingu są
kraje bałtyckie (Estonia, Łotwa i Litwa) oraz Bułgaria, Węgry czy Kanada. Jeśli
chodzi o wskaźnik dotyczący płatnych urlopów macierzyńskich i ojcowskich,
Polska zajęła nieco lepsze, 21. miejsce. W tym zestawieniu na pierwszym miejscu
była Japonia, a na ostatnim – Stany Zjednoczone. Niestety, Polska zajęła
odległe 33. miejsce, jeśli weźmiemy pod uwagę wskaźnik dostępu do opieki nad
dzieckiem poniżej 3. roku życia. Wyprzedziliśmy tylko osiem państw: Australię, Stany
Zjednoczone, Węgry, Czechy, Bułgarię, Rumunię, Słowację i Turcję. Z kolei
najwyższe, siódme miejsce, Polska zajęła w zestawieniu dotyczącym wskaźnika
jakości zorganizowanej opieki małym nad dzieckiem. Wskaźnik ten brał pod uwagę
stosunek liczby dzieci do liczby nauczycieli oraz minimalne kwalifikacje, niezbędne
aby zostać nauczycielem w placówce formalnej opieki nad dziećmi. Jeśli chodzi o
ostatni wskaźnik, czyli przystępności cenowej zorganizowanej opieki nad
dziećmi, Polska uplasowała się na tym samym miejscu, co w ogólnym rankingu.
Opieka nad dziećmi – korzyści i wyzwania
Płatny
urlop macierzyński i ojcowski umożliwia rodzicom nawiązanie więzi ze swoimi
dziećmi, wspiera zdrowy rozwój dziecka, zmniejsza ryzyko depresji poporodowej i
zwiększa równość płci. Autorzy raportu zauważają jednak, że mniej niż połowa krajów
oferuje matkom co najmniej 32 tygodnie pełnopłatnego urlopu. Z kolei, gdy jest
oferowany urlop ojcowski – zawsze znacznie krótszy – niewielu ojców z niego korzysta.
Najczęstszą przyczyną są bariery zawodowe i kulturowe, choć ten trend powoli się
zmienia.
Dobrze przemyślany
urlop pomaga rodzicom we wczesnych momentach życia dziecka. Kiedy to wsparcie
się kończy, a rodzice są gotowi na powrót do pracy, dostęp do zorganizowanej opieki
nad dzieckiem może pomóc rodzicom w zapewnieniu równowagi między zajmowaniem
się dziećmi, pracą zarobkową i troską o własne samopoczucie. Niestety, koniec
płatnego urlopu rodzicielskiego rzadko zbiega się z początkiem prawa do
przystępnej opieki nad dziećmi, co sprawia, że rodziny z trudem wypełniają tę
lukę.
Brak
przystępnej cenowo opieki nad dziećmi jest kluczową barierą dla rodziców,
potęgującą nierówności społeczno-ekonomiczne w poszczególnych krajach. W
gospodarstwach domowych o wysokich dochodach prawie połowa dzieci poniżej 3.
roku życia korzystała z opieki żłobkowej, w porównaniu do mniej niż 1 na 3 w
gospodarstwach domowych o niskich dochodach. W Irlandii, Nowej Zelandii i
Szwajcarii para o średnich dochodach musiałaby wydać od 1/3 do połowy jednej
pensji, aby opłacić pobyt dwójki dzieci w żłobku. Podczas gdy większość
bogatych krajów subsydiuje opiekę nad dziećmi dla rodzin znajdujących się w
trudnej sytuacji, samotni rodzice o niskich dochodach na Słowacji, Cyprze i w
Stanach Zjednoczonych nadal muszą wydać nawet połowę swojej pensji na
zorganizowaną opiekę nad dzieckiem.
Autorzy raportu zauważają, że zamknięcie
placówek opieki nad dziećmi w związku z pandemią COVID-19 jeszcze bardziej
pogorszyło sytuację rodzin z małymi dziećmi. Wielu rodziców stara się pogodzić
opiekę nad dziećmi i obowiązki związane z zatrudnieniem, podczas gdy inni
całkowicie stracili pracę.
Co zaleca UNICEF?
UNICEF uważa, że płatny urlop rodzicielski
powinien trwać co najmniej sześć miesięcy. Co więcej, dostęp do wysokiej
jakości i niedrogiej opieki nad dzieckiem od urodzenia do rozpoczęcia pierwszej
klasy szkoły podstawowej powinien być powszechny.
Raport zawiera wskazówki dla rządów
państw i sektora prywatnego na temat opieki nad dziećmi i polityki urlopów
rodzicielskich, m.in.:
- •
płatny urlop rodzicielski dostępny
zarówno dla matek, jak i dla ojców w pierwszym pełnym roku życia dziecka;
- •
niedroga opieka nad dziećmi, która jest
oferowana pod koniec urlopu rodzicielskiego, aby nie było luki w dostępnym
wsparciu;
- •
dostępna, elastyczna i przystępna
cenowo wysokiej jakości opieka nad dziećmi dostępna dla wszystkich dzieci,
niezależnie od sytuacji rodzinnej;
- •
zachęcanie pracodawców do zapewnienia rodzicom
elastycznych godzin pracy i systemów wsparcia opieki nad dziećmi;
- •
dostosowanie usług opieki nad dziećmi
do innych polityk dotyczących wsparcia rodzin, takich jak powszechne zasiłki na
dzieci.
Dawanie rodzicom
wsparcia niezbędnego do zapewnienia dzieciom solidnych fundamentów życia to nie
tylko dobra polityka społeczna, to dobra polityka gospodarcza, powiedziała Henrietta Fore.
Cały raport w języku angielskim można
przeczytać tutaj: https://www.unicef-irc.org/reportcards/where-do-rich-countries-stand-on-childcare.html
###
O UNICEF
UNICEF to organizacja humanitarna i
rozwojowa od 75 lat działająca na rzecz dzieci. Od ratujących życie szczepień,
przez budowę szkół, po natychmiastową pomoc w sytuacji klęski humanitarnej -
UNICEF robi wszystko, aby dzieciom żyło się lepiej. Pracuje w małych wioskach i
z rządami państw, bo uważa, że każde dziecko, niezależnie od miejsca urodzenia,
koloru skóry czy religii, ma prawo do zdrowego i bezpiecznego dzieciństwa.
Więcej informacji na stronie unicef.pl
