Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako jedna z pierwszych instytucji w Europie, wdrożył europejski system elektronicznej wymiany danych EESSI. Dzięki temu, sprawy międzynarodowe są obsługiwane w drodze komunikacji elektronicznej, sprawniej i szybciej.
EESSI (ang. Electronic
Exchange of Social Security Information) to informatyczny system elektronicznej
wymiany informacji i dokumentów w UE potrzebnych dla obsługi indywidualnych
spraw z zakresu zabezpieczenia społecznego, czyli spraw ubezpieczonych,
emerytów, rencistów, pracowników, którzy skorzystali z prawa do migracji i
wykonywali lub wykonują pracę za granicą.
Komunikacja między instytucjami i 242 tys. świadczeń
międzynarodowych
System EESSI nie
dotyczy bezpośredniej komunikacji między klientami (ubezpieczonymi,
świadczeniobiorcami) a instytucjami. To w jaki sposób komunikacja ta się odbywa
pozostaje do decyzji konkretnej instytucji. Sprawy unijne obsługiwane w ramach
systemu EESSI przez jednostki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obejmują m.in.
komunikację ZUS z zagranicznymi instytucjami ubezpieczeń społecznych dla
przyznania zasiłków, emerytur, rent, czy innych świadczeń w sytuacji, gdy osoba
pracuje, pracowała, czy mieszka za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA. - Liczba
wniosków o tak zwane łączone emerytury rośnie z każdym rokiem, a dzięki
systemowi EESSI sprawy międzynarodowe możemy załatwiać z zagranicznymi
instytucjami ubezpieczeniowymi ograniczając obieg papierowych dokumentów i
oszczędzając czas - mówi Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS
województwa śląskiego.
W 2020 r. ZUS wypłacał
ponad 242 tysiące świadczeń osobom, które oprócz aktywności zawodowej w Polsce,
pracowały za granicą. Aż 91 proc. z nich trafiało na rachunki bankowe. 74 tys.
odbiorców tych świadczeń mieszka poza granicami Polski.
Korzyści dla ubezpieczonego
System EESSI to przede
wszystkim ułatwienie dla klientów, którzy pracowali w krajach unijnych.
Wystarczy, że złożą wniosek do ZUS, a instytucja pozyska dane dotyczące
przebiegu ubezpieczenia w innych krajach, w których odprowadzane były składki
na ubezpieczenie emerytalne. Dla przykładu: mężczyzna, który pracował Polsce, Irlandii
i w Niemczech, po ukończeniu 70 roku życia postanowił zrezygnować z pracy i
zamierza przejść na emeryturę. Składa wniosek o emeryturę w Polsce, czyli w kraju,
w którym mieszka na stałe. Prawo unijne przewiduje, że emeryturę może uzyskać z
każdego z tych państw, o ile spełni do nich warunki w każdym z tych krajów,
czyli otrzymać trzy emerytury.
Na podstawie zgłoszonego przez niego wniosku, zostanie uruchomione ustalenie
emerytur, nie tylko przez ZUS, ale również przez instytucje zagraniczne Niemiec
i Irlandii. Wszystkimi sprawami związanymi z pozyskaniem informacji, danych z
zagranicznych instytucji zajmuje się ZUS, w tym przypadku odpowiednikami ZUS z
Niemiec i Irlandii.
Instytucje wymienią
się elektronicznie informacjami oraz dokumentami niezbędnymi do przyznania
prawa i obliczenia wysokości emerytur z Polski, Irlandii i Niemiec. - Komunikacja
ta obywa się teraz elektronicznie poprzez system EESSI. Oznacza to, że ZUS nie wysyła
dokumentów do Niemiec i Irlandii bezpiecznym kanałem informatycznymi, a
informacje przekazywane do instytucji Niemiec i Irlandii nie są wpisywane
ręcznie przez pracownika ZUS, lecz w większości automatycznie pobierane z bazy
danych systemu informatycznego ZUS - tłumaczy rzeczniczka. - Komunikacja
elektroniczna nie kończy się tylko na wysłaniu wniosku o emeryturę lub rentę,
ale obejmuje również jego dalszą obsługę, tj. przekazywanie dalszych
formularzy, informacji i dokumentów, kończąc na wymianie informacji o decyzjach
w sprawie emerytury podjętych przez instytucje każdego z tych krajów - dodaje
Ułatwienia także na czas pandemii
Wykorzystanie elektronicznego
systemu, zamiast tradycyjnej poczty, pozwala na uniknięcie barier, jakimi są
ograniczenia w przekazywaniu korespondencji pocztowej w Europie, wprowadzane
okresowo przez państwa w odpowiedzi na zagrożenie epidemicznego. - Jeśli dla
przyznania emerytury ZUS musi przeprowadzić korespondencję z zagranicznymi
instytucjami państw, które są w EESSI, sprawy takie obecnie nie są obarczone
ryzykiem restrykcji pocztowych, czy kwarantanny dokumentacji, lecz są wysyłane
bezpośrednio do zagranicznych odpowiedników ZUS drogą elektroniczną. Ma to
szczególne znaczenie dla osób ubiegających się o emeryturę czy rentę, których
świadczenia, zarówno przysługujące z Polski, jak i z innych państw, powinny być przyznawane najszybciej, jak to
możliwe - tłumaczy Beata Kopczyńska.
ZUS liderem w obsłudze EESSI
W pierwszym,
dotychczasowym okresie korzystania z systemu, jednostki ZUS wysłały poprzez
system EESSI elektronicznie ponad 112 tys. wniosków i innych dokumentów, a
otrzymały z instytucji zagranicznych 65 tys. takich dokumentów. Liczby te stale
się zwiększają, wraz z podłączaniem do
tego systemu kolejnych państw członkowskich
UE/EFTA. Poziom wykorzystania systemu EESSI przez Polskę zasługuje na
docenienie. Od początku wdrożenia systemu w 2019 r. do końca grudnia 2020 r. w
ramach całej Europy wymienionych zostało około 4,2 mln dokumentów. Aktualnie
Polska jest w gronie trzech państw (obok Niemiec i Austrii) wymieniających
kwartalnie poprzez system EESSI najwięcej dokumentów elektronicznych wśród
wszystkich państw Unii Europejskiej i EFTA. Te trzy państwa odpowiadają łącznie
obecnie za ponad 50 proc. komunikacji w systemie EESSI.
Beata Kopczyńska,
regionalny rzecznik prasowy ZUS
województwa śląskiego
