Prawo do emerytury czy renty ustaje wraz ze śmiercią osoby uprawnionej. Jednak członkowie rodziny mają możliwość otrzymania ostatniej emerytury czy renty, jeżeli zmarły był do niej uprawniony przed śmiercią, ale jej nie pobrał.
Jeżeli zgon świadczeniobiorcy nastąpił
przed terminem płatności emerytury lub renty, a istnieje możliwość wstrzymania
wypłaty świadczenia, wówczas ZUS wstrzymuje przekazanie pieniędzy od miesiąca,
w którym nastąpił zgon. W przeciwnym przypadku wstrzymanie wypłaty świadczenia
następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarł emeryt bądź
rencista.
Co to jest niezrealizowane świadczenie z ZUS
Niezrealizowane świadczenie to takie, do
którego zmarła osoba była uprawniona przed śmiercią, ale go nie pobrała lub nie
zostało ono jej wypłacone. ZUS wypłaca emerytury i renty w kilku terminach
płatności 1, 5, 6, 10, 15, 20 i 25 dnia danego miesiąca. Zatem świadczenie
możemy otrzymać najpóźniej w dniu terminu płatności. Jeśli te daty przypadają w
soboty lub niedzielę, ZUS wypłaca emeryturę
dzień lub dwa wcześniej. Jeżeli np. ktoś zmarł 1 września, a wypłatę emerytury
miał na 20 września, to prawdopodobniej w tej sytuacji ZUS nie wypłaci
świadczenia jeśli do ZUS trafi informacja o zgonie. Wówczas niezrealizowaną
emeryturę można wypłacić członkom rodziny zmarłego. Muszą w tej sytuacji złożyć
stosowny wniosek (ENS) do ZUS.
- Świadczenie za dany miesiąc, w którym
zmarł świadczeniobiorca, niezależnie od tego czy osoba zmarła pierwszego dnia
miesiąca, czy w połowie, należy się za ten miesiąc uprawnionym członkom rodziny.
ZUS na wniosek o wypłatę
niezrealizowanego świadczenia wyda formalną decyzję i przekaże pieniądze osobom
uprawnionym. Wniosek o niezrealizowane świadczenie należy złożyć przed upływem
12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwało świadczenie – informuje
Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.
Niezrealizowane świadczenie to również takie,
gdzie osoba złożyła wniosek o emeryturę bądź rentę, ale nim wydano decyzję
przyznającą świadczenie, nastąpił zgon w trakcie miesiąca, w którym powstało
prawo do świadczenia. Wobec tego w ramach niezrealizowanych świadczeń wypłaca
się kwotę świadczenia za część miesiąca, licząc od daty powstania prawa do
świadczenia do ostatniego dnia miesiąca. Podobnie,
gdy złożono wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty to
podwyższone świadczenie przysługujące zmarłemu może być wypłacone uprawnionemu
członkowi rodziny w ramach niezrealizowanych świadczeń.
Pieniądze od listonosza lub na konto
Listonosz, który przynosi pieniądze z
emerytury, czy renty po śmierci świadczeniobiorcy, nie powinien jej wypłacać
domownikom, tylko zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast
uprawniony członek rodziny powinien złożyć do ZUS wniosek o wypłatę tzw.
świadczenia niezrealizowanego. W sytuacji kiedy listonosz wypłaci takie
świadczenie po zmarłym, ZUS ustali nadpłatę i będzie dochodził zwrotu
wypłaconej kwoty.
Pieniądze wypłacone po śmierci emeryta czy
rencisty, trzeba zwrócić jako nienależnie pobrane świadczenie.
Jeśli świadczenie przekazywane jest na
rachunek bankowy, obowiązek zwrotu
dotyczy tych emerytur czy rent, które zostały wypłacone za miesiące
następujące po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy.
Komu przysługuje wypłata niezrealizowanego świadczenia
Prawo do niezrealizowanych świadczeń mają:
• w
pierwszej kolejności – mąż, żona lub dzieci zmarłego, jeśli prowadziły z nim
wspólne gospodarstwo domowe,
• drugiej
kolejności: – małżonkowie i dzieci, z
którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego (w razie braku małżonka,
dzieci, z którymi zmarła osoba prowadziła wspólne gospodarstwo domowe).
• w
trzeciej kolejności – inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub
ci, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła, w razie braku wymienionych
wyżej małżonka i dzieci.
Pod pojęciem „inni członkowie rodziny
uprawnieni do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała osoba
zmarła” należy rozumieć wnuk, wnuczka, rodzeństwo – przyjęte na wychowanie i
utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, w tym również w ramach rodziny
zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, rodzice (ojczym, macocha oraz osoby
przyspasabiające).
Jakie trzeba złożyć dokumenty
Dokumenty, na podstawie których ZUS ustali
uprawnienia do niezrealizowanych świadczeń, to
w szczególności:
• odpis
aktu zgonu,
• odpis
aktu małżeństwa – w przypadku małżonka,
• odpis
aktu urodzenia – w przypadku dzieci,
• środki
dowodowe potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub
fakt przyczyniania się do utrzymywania danej osoby przed jej śmiercią.